Ośrodek władzy
Istnieją doniesienia na temat „zamku”. Miał to być ośrodek władzy, który miał istnieć w czasach przedkatolickich. „Powiest Rzeczy Istej” z XV w. opisuje historię łysogórskiego zamku, oraz królowej, która „uniesiona pychą” żądała swojej deifikacji jako Diana. Co ciekawe, legendy są zbieżne i donoszą o pokonaniu w tej okolicy wojsk Aleksandra Wielkiego (ur. 19-20 lipca 356 p.n.e. w Pelli, zm. 10 czerwca 323 p.n.e. w Babilonie). W polskich kronikach historycznych znajdziemy ustęp opisujący historię etymologicznie pasującą do podanej charakterystyki zdarzenia. Podajemy ją w 2 wersjach: z Kroniki Kadłubka oraz z XII-wiecznej Kroniki Dzierzwy.
Nie mając innych danych jak zawartość owego dzieła – XII- wieczną kronikię Dzierzwy, ową historię musimy datować tak jak wskazał jej autor. Są to wg niego historie starożytne, sprzed rządów Gajusza Juliusza Cezara (objął władzę ok. 60 r.p.n.e., zakończył ją 15 marca 44 r.p.n.e.). Według Kadłubka po śmierci królowej Wandy kraj Lechitów został najechany przez Aleksandra Wielkiego[1]. Wojska macedońskie wkroczyły do Polski od strony Moraw, zajmując Małopolskę i Śląsk. Ostatecznie Aleksander miał zostać pokonany w bitwie pod górą[2], (wg późniejszego o ok. 350 lat Marcina Bielskiego była to Łysa Góra lub Łysiec) kiedyto Lechici za namową pewnego złotnika przygotowali zasadzkę na Macedończyków, zwabiając ich doń wyrzeźbionymi z drewna figurami rycerzy udającymi wojsko. Gdy pokonany Aleksander wycofał się z kraju Polan, złotnik został obwołany królem i otrzymał imię Lestek, co znaczy przebiegły.